تاریخچه سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقل
در زمينه احداث پروژه‌های زيرساختی در بخش حمل و نقل علاوه بر بهره‌مندی از منابع دولتی و اعتبارات عمرانی كشور، از روش‌های ديگری به منظور تأمين اعتبار پروژه‌ها استفاده شده است كه برخی از آنها عبارتند از:
– مشاركت بخش خصوصی و بانك‌ها در احداث آزادراه‌های موجود كشور به روش BOT (ساخت، بهره برداری و انتقال)
– فاينانس خريد ريل در پروژه‌های مختلف
– انتشار اوراق مشاركت از سال 1380 تاكنون در حوزه احداث و توسعه زيرساخت‌های حمل و نقل
– استفاده از تسهيلات بانك توسعه اسلامی IDB در اوايل دهه 80 در حوزه توسعه زیرساخت های ريلی
– تأمین مالی پروژه راه‌آهن سريع السير تهران – قم – اصفهان از طریق فاینانس کشور چین
– مبادله تفاهم نامه در زمینه احداث شبکه ریلی با کشورهای کره جنوبی، چین، روسیه، اوکراین، هند، آذربایجان، عراق و ارمنستان
– مبادله 4 موافقتنامه تجاری با شرکت های بزرگ و معتبر چینی به ارزش تقریبی 4/9 بیلیون یورو
– انعقاد قرارداد مشاركت در احداث طرح‌های ريلی در دو پروژه به روش‌های BOT و BLT
– استفاده از تسهیلات بانکی (ماده 56) در برخی از پروژه ها زيرساختی حمل و نقل
جذابیت سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل
– موقعيت استراتژيك جمهوری اسلامی ايران در منطقه و دسترسی به آب‌های آزاد
– عبور كريدورهای بين المللی شمال – جنوب و شرق به غرب از ايران و حجم بالای ترانزيت كالا و مسافر
– نیاز شدید به توسعه زیرساخت های حمل و نقل به دلیل عدم تناسب بين راه‌های موجود با گستره كشور
– تقاضای رو به رشد از راه‌ها به دليل افزايش جمعيت، فعاليت‌های اقتصادی و گردشگری
– وجود معادن كارخانجات و صنايع مادر بسيار و نياز به شبكه ترانزيتی
– پايين بودن نرخ ريسك در مقایسه با سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه
– افزایش روزافزون درآمد پروژه های حمل و نقل به دلیل افزایش سالانه تقاضا
– امکان بهره برداری مرحله ای از طرح و استفاده از درآمد مراحل قبلی در احداث مراحل جدید
– امکان استفاده از درآمد مستقیم زیرساختی در طول بهره برداری (عوارض تردد و درآمدهای جانبی)
– امكان ايجاد و توسعه حمل و نقل تركيبی
– حمایت از مطالعات مهندسی ارزش
– منطقی نمودن نرخ عوارض آزادراه ها در سال های اخیر
– وجود پژوهشگاه‌ها، آزمايشگاه‌ها و دانشكده‌های تخصصی و قشر عظیم مهندسان متخصص
– وجود شركت های پيمانكاری ماهر و نیروهای متخصص در زمينه فعاليت‌های راهسازی، ساخت راه آهن، ساختمان سازی و … در تراز بين‌المللی
– وجود صدها شركت مهندسين مشاور رتبه‌بندی شده در حوزه تخصصی راه و راه‌آهن
– وجود صنايع توليد كننده انواع مصالح روسازی، تجهيزات علائم و ارتباطات و ماشين آلات راهسازی
– دسترسی به ماشين‌آلات تخصصی عملياتی راهسازی و احداث خطوط ریلی
مشوق قانونی سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقل
– به رسمیت شناختن حقوق و منافع سرمایه‌گذاران خارجی، مصونیت در مقابل ریسک‌های غیرتجاری، تسهیل جریان آزادانه بازگشت سرمایه و جبران خسارت کامل و عادلانه ناشی از سلب مالکیت یا ایجاد وقفه در فعالیت‌های سرمایه‌گذار خارجی در قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی (FIPPA)
– مطابق قانون احداث پروژه های عمرانی راه و ترابری از طریق مشارکت بانک ها و سایر منابع تأمین مالی و پولی کشور، در پروژه های مشارکتی چنانچه درآمد محقق شده در هر دوره، کمتر از 85 درصد مبلغ پیش بینی شده باشد، مابه التفاوت تا رقم 85 درصد حداکثر به میزان 25 درصد درآمد مورد انتظار از محل درآمد حاصله از آزادراه ها توسط دولت
– برخورداری از معافیت های مالیاتی و عوارض ارزش افزوده در پروژه های زیرساختی حمل و نقل ریلی
– افزایش مدت واگذاری منافع بهره برداری تا استهلاک کامل هزینه های طرح و پروژه
– انتقال مالکیت صد در صدی خطوط فرعی ریلی قابل انتقال به بخش خصوصی
– مطابق قوانین بودجه سنواتی کشور، امکان در اختیار دادن استفاده از ظرفیت تسهیلات منابع صندوق توسعه ملی
– تأمین مالی و اجرایی مشارکتی بعضی از پروژه های عمرانی با تلفیق منابع مالی دولتی، بانکی و سرمایه گذاری خصوصی
– ظرفیت های زیرساخت های موجود به عنوان آورده دولت برای بهسازی و ارتقاء به مشخصات آزادراهی و بهره برداری
– جبران هزینه های افزایش یافته (در دوره احداث) از طریق افزایش درآمد متوازن با نرخ تورم سالانه (در دوره بهره برداری)
– امکان استفاده از مزایای قانونی صرفه جویی سوخت و پرداخت صرفه جویی حاصله به سرمایه گذار
– امكان ايجاد فرصت‌های سرمايه گذاری و درآمدهای جانبی در بهره برداری از امكانات و خدمات جانبی در طول مسير پروژه (از قبیل هتل، پمپ بنزین، مجتمع رفاهی، تبلیغات محیطی و …)
– استفاده از مزایای قانون ایرانگردی و جهانگردی در پروژه های ریلی
– حمایت دولت به شکل مشارکت مالی طرف دولتی به تناسب میزان فواید عمومی طرح
– پذیرش اموال و دارایی های ایجاد شده به نسبت سهم پیمانکار به عنوان تضمین
– تضمین اصل و سود تسهیلات مالی خارجی (فاینانس)
– استفاده از ابزار کمک های فنی و اعتباری برای اقتصادی نمودن طرح های مورد نظر و تضمین نوسانات نرخ ارز در سرمایه گذاری
– امکان انعقاد قرارداد تسهیلات مالی داخلی و ارائه تضمین دولتی به تأمین کنندگان منابع مالی
– طبق ماده 27 قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، امکان واگذاری برخی از طرح ها به بخش خصوصی به منظور تأمین مالی و اجرا پروژه ها
– طبق سیاست های کلی برنامه ششم توسعه، اولویت حمل و نقل ریلی در توسعه حمل و نقل و ایجاد مزیت رقابتی
اهداف مشارکت و جذب سرمایه در بخش حمل و نقل
– تسریع در رفع مشکلات زیرساختی توسعه شبکه حمل و نقل کشور و منطقه
– افزایش بهره وری در فعالیت های عمرانی و خدماتی بخش حمل و نقل
– افزایش اثربخشی و تخصیص بهینه منابع مالی و اعتبارات بودجه عمومی دولت از طریق ظرفیت اهرم سازی مالی
– استفاده از توان فنی، اجرایی، مدیریتی و مالی بخش خصوصی در طراحی، اجرا، مدیریت و تأمین مالی پروژه ها
– کاهش فشار تأمین مالی طرح های زیربنایی از محل منابع بودجه عمومی و کاهش اتکا به درآمدهای نفتی
– ارتقاء کیفی زیرساخت های حمل و نقل به منظور برخورداری هرچه مطلوب مردم از خدمات مرتبط
– جذب نقدینگی بخش خصوصی به فعالیت های مولد اقتصادی
– افزايش شبكه‌های ترابری و كيفيت آنها برای برخورداری مردم از خدمات مناسب و با کيفيت